ویکی پدیای فارسی معادل Niche Marketing را جا ویژه بازار می‌داند و به این معنی که بخش یا گوشه‌ای از بازار که روی کالا یا خدمات ویژه‌ای تمرکز می‌کند، نیچ مارکتینگ نام دارد. اگر بخواهیم به شکل سنتی جا ویژه بازار را تعریف کنیم، می‌توانید تصور کنید که در یک بازار بزرگ، یک کسب و کار کوچک در گوشه‌ای از بازار وجود دارد که بخش کوچکی از جامعه بزرگ شهر، مشتری او هستند و این کسب و کار کوچک تنها، کالای خاصی را ارائه می دهد.
Niche Marketing به دلایل مختلفی امروزه در دنیای کسب و کار‌ها مورد توجه قرار گرفته است، در این مطلب می‌خواهیم دلایل محبوبیت Niche Marketing را بررسی کنیم و به طور دقیق به آن بپردازیم.
Niche Marketing چیست؟
بهتر است با این سؤال بحث را شروع کنیم و دقیقاً بدانیم که Niche Marketing چیست. می‌توانیم به جای عبارت جاويژه بازار از عبارت بازاریابی گوشه‌ای استفاده کنیم. به این ترتیب ماهیت Niche Marketig واضح‌تر است. گفتیم که بازاریابی گوشه‌ای همان‌طور که از نام آن پیداست، قسمت کوچکی از بازار است که در آن، بر هدف بر آورده کردن نیاز مشتریان، تمرکز می‌کنیم، ممکن است این بازار هدف، بسیار تخصصی یا کوچک باشد و اصولاً همین خصوصیت است که بازاریابی گوشه‌ای را شکل می دهد.
نیچ مارکتینگ راهبرد یا اصطلاحاً استراتژی است که کسب و کارهای کوچک برای بقا در بازار‌های بزرگ، پیش می‌گیرند، این استراتژی به دلیل نیاز به بودجه کمی که دارد، مورد علاقه کسب و کارهای نوپا می‌باشد. این کسب و کارهای کوچک سعی می‌کنند، کالا یا خدماتشان را به بخش خاصی از بازار معرفی کرده و به فروش برسانند. بسیاری از استارتاپ‌ها از استراتژی‌های نیچ مارکتینگ استفاده می‌کنند و وقتی به حاشیه امن رسیدند آن را تغییر می‌دهند. ولی موضوع این است که نیچ مارکتینگ تنها به درد کسب و کارهای نوپا و استارتاپ ها نمی‌خورد بلکه می‌تواند به عنوان راهبرد اصلی یک شرکت مورد استفاده قرار بگیرد. درست است که نیچ مارکتینگ بر روی بازار هدف خاص و کوچک‌تری تمرکز می‌کند ولی این بدین معنی نیست که این بازار کوچک (کوچکتر از جامعه کل) سوددهی بالا نداشته باشد!
همان‌طور که در ابتدای این بخش گفتیم، می‌توانیم از عبارت بازار یابی گوشه‌ای برای نیچ مارکتینگ استفاده کنیم. قرار است ما در این بازاریابی گوشه‌ای، روی گوشه‌ای از بازار تمرکز کنیم و نیاز‌های آن را برطرف نماییم. ولی باید به یک نکته توجه کنید که کلید اصلی نیچ مارکتینگ است: لازم نیست که حتماً آن گوشه یا نیاز در بازار وجود داشته باشد، بلکه یک مارکتر حرفه‌ای می‌تواند با مطالعه یک بازار کلان، نیاز کوچکتر در آن ایجاد کرده و شروع به بازاریابی گوشه‌ای کند! مهم‌ترین رسالت نیچ مارکتینگ این است که کسب و کاری بزرگ در بازاری کوچک بسازد.
حال که متوجه شدیم ماهیت نیچ مارکتینگ چیست، می‌توانیم راهکار‌ها و جزییات آن را هم بررسی کنیم.
نیچ مارکتینگ از چه روش‌هایی استفاده می‌کند؟
- معرفی شفاهی یا کمپین های بازاریابی دهان به دهان (word-of-mouth): در این روش، که معمولاً با بودجه کمی ممکن است، مارکتر با مطالعه بازار و رویکرد بازار هدف یا مشتریان بالقوه، متوجه رویداد‌ها و نیاز‌های خاص در بازار شده و با اجرای کمپین‌های دهان به دهان، سعی می‌کند برند را به صورت شفاهی بین مردم معرفی کند. شاید این روش کمی دیر بازده باشد ولی اگر نتیجه بدهد بسیار چشمگیر و مثبت خواهد بود.
- اعتبار اجتماعی یا تأثیر اینفوئنسرها: در این روش، مارکتر، از یک اینفلوئنسر محبوب و معتبر در خواست می‌کند که برند را به طرفداران یا دنبال کنندگان معرفی و پیشنهاد کند. این روش در حال حاضر در شبکه‌های اجتماعی همه گیر و قدرتمند، بسیار مؤثر است.
- بازاریابی حضوری: در این روش، کافیست که برند را در معرض دید مشتریان قرار دهید و هر جایی که فکر می‌کنید این مشتریان بالقوه ممکن است حضور داشته باشند، به معرفی برند خود بپردازید. البته شاید بودجه ای که برای این روش لازم است، کمی بیشتر از روش‌های دیگر باشد، ولی به همین شکل، نتیجه و بازدهی آن هم به سرعت اتفاق می افتد.
در تبلیغات ویدیویی، در بنر‌ها و بیلبورد‌ها، به معرفی برند خود بپردازید تا نهایتاً در ذهن افراد جا بگیرید.
بازار هدف یا مشتریان نیچ مارکتینگ چه کسانی هستند؟
مشتریان نیچ مارکتینگ یک یا چند ویژگی به‌خصوص دارند که باعث می‌شود برای تمرکز مناسب باشند. برای مثال تصور کنید، کسب و کاری راه می‌اندازید که با هزینه کمی برای کسب و کارهای کوچک، وب سایت طراحی می‌کند، یا برای کسانی که اهل کتاب هستند ولی فرصت مطالعه ندارند، کتاب‌های صوتی ارائه دهید.
البته دسته بندی‌ها می‌تواند دقیق‌تر از این باشد و بر اساس سن، منطقه جغرافیای و... تقسیم شود.
مراحل پیاده‌سازی نیچ مارکتینگ
۱. انتخاب بخشی از بازار برای تمرکز کردن و برطرف کردن نیاز آن.
۲. امکان سنجی و مطالعه بازار (بررسی بودجه و میزان بازدهی).
۳. شناخت و مشخص کردن روش‌های معرفی و توزیع.
۴. پیاده‌سازی نیچ مارکتینگ.
۵. به روز رسانی کسب و کار همگام با نیاز‌های مشتریان فعلی و مشتریان بالقوه.
مزایای نیچ مارکتینگ
- وجود رقیبان کم، که باعث می‌شود با آسودگی بیشتر و کار کمتری پیشرفت کنید.
- اگر وب سایتی برای کسب و کار خود ایجاد کنید (با در نظر گرفتن قدرت اینترنت، حتماً نیاز به وب سایت دارید) بهینه سازی سئوی سایت برای شما بسیار آسانتر خواهد بود زیرا کسب و کار شما بر روی یک یا چند کلید واژه به‌خصوص متمرکز است و اگر کسی نیاز به کالا یا خدمات شما داشته باشد، در نتایج موتور جستجو، سریعاً به شما می‌رسد.
- بودجه پیاده‌سازی و تبلیغات در نیچ مارکتینگ بسیار کمتر از انواع مارکت های دیگر است. در نیچ مارکتینگ کافیست تا حدی شناخته شوید و کالا یا خدماتی که ارائه می‌دهید خاص و کارآمد باشد، از طریق معرفی شفاهی مشتریان خود، به سرعت به دیگران شناسانده می‌شوید.
نتیجه‌گیری
اگر تصمیم گرفته‌اید نوعی از نیچ مارکتینگ را پیاده‌سازی کنید سعی کنید به سراغ قسمتی از بازار بروید که کسی به آن توجه نکرده است. اگر چنین نیازی وجود ندارد، بازار را مطالعه کرده و آن را ایجاد کنید. کمی به دنیای مجازی تمرکز کنید و بعد از مطالعه متوجه می‌شوید چه آیتم‌ها و خدماتی وجود دارد که شاید به فکر کسی نمی‌رسید که روزی منبع در آمد شرکت‌های بزرگ باشد. بنابراین نا امید نشوید و با تمرکز روی همین بازار کوچک، بهترین در نوع خود باشید.