از اوایل راه اندازی تولید محتوای آموزشی، تا سال ها پیش هنوز استاندارد مشخصی در جهان به طور کامل جا نیفتاده بود. اما همزمان با رویکرد به کارگیری آموزش های الکترونیکی، استانداردهایی رو به جهانی شدن دارند. یکی از این استانداردهای تولید محتوا استاندارد SCORM می باشد که توسط انجمن دولتی ADL تعریف و بیشتر از استانداردهای دیگر شهرت داشته و مورد توافق می باشد. این استاندارد به برنامه نویسان می فهماند که چگونه محتوا را کد گذاری کنند به گونه ای که با دیگر نرم افزارهای آموزش الکترونیک هم خوانی داشته باشد.
استاندارد دیگری که تقریبا مورد رجوع اغلب تولید کنندگان محتوا است، AICC می باشد. البته باید یادآور شد که در استاندارد 1.3 scorm به نوعی تمام این استانداردها تلفیق شده و به سمت تعریف یک استاندارد واحد حر کت کرده اند.
ویژگی های یک محتوای آموزشی خوب
برای اینکه بتوانید یک محتوای آموزشی با بهترین کیفیت را تولید کنید باید نکات زیر را در نظر گرفته و از این ویژگی ها پیروی کنید.
- یک محتوای آموزشی خوب مانند تنظیم مطالب درسی برای آموزش، باید دارای ساختار باشد. به طوری که شروع مطالب و سیر ارائه منطقی درس در آن رعایت شده باشد.
- در تولید یک محتوای آموزشی، موضوع شما باید جذاب باشد به طوری که بتواند دانشجویان را به یادگیری مطالب درسی علاقه مند سازد. جذابیت موضوع درسی می تواند شما را از هزاران منبع دیگر مجزا کند و احتمال موفقیت شما را بالا ببرد.
- در یک محتوای آموزشی خوب باید در صفحه، مکانی برای درج سوالات و یادداشت ها در نظر گرفته شود. همچنین اگر بتوان امکانی برای ارسال سوال دانشجو به استاد در حین کار با محتوای آموزشی باشد، بهره وری آن بهتر خواهد بود و یا امکاناتی برای اتصال دانشجو به بانک اطلاعات برای پرسیدن سوالات خود و دریافت جواب ها. امروزه این عمل با گروه های آموزشی در شبکه های اجتماعی آسان تر شده است و کاربر می تواند سوالات خود را در این گروه ها بازگو کند.
- یک محتوای آموزشی خوب بهتر است به شکل تعاملی باشد به طوری که دانشجو تنها به مشاهده و یا مطالعه آن نپردازد، بلکه دانشجو را به فعالیت و کار با برنامه و محتوای آموزشی بکشاند، فکر وی را مشغول کرده و او را به مطالعه بیشتر تشویق کند. در بعضی از مباحث درسی می توانید آزمایشی عملی را آموزش داده و از دانشجویان درخواست کنید فیلمی از بازسازی این آزمایشات برای شما ارسال کنند.
- برای یک محتوای آموزشی استفاده از قابلیت های رایانه ای برای کمک در به تصویر کشیدن مفاهیم و توضیحات پیچیده درسی الزامی است. می بایست از این امکانات برای بیان مفاهیم تئوری و نیز در حل مثال ها استفاده شود تا دانشجو بتواند توانایی تصویری خود را نیز در درک آن ها به کار ببرد. به عنوان مثال در تدریس واکنش های شیمیایی می توان به راحتی از خاصیت انیمیشن استفاده کرده و فعل و انفعالات شیمیایی را به تصویر کشید.
- برخورداری از مثال های تعاملی از دیگر خصوصیات یک محتوای آموزشی مناسب است. در این مثال ها باید دانشجو را پس از آشنایی با موضوع درس به سمت حل مثال ها هدایت کرد. شما می توانید از روش جایزه برای بالا بردن فعالیت استفاده کنید.
- در ارائه مثال ها در یک محتوای آموزشی خوب باید با اشاراتی به راه حل همراه باشد و دانشجو را در مسیر روش حل و مساله هدایت کند و نه اینکه تمام راه حل را به یکباره عرضه کند. شما می توانید مطالب را به صورت دنباله دار ارائه دهید و در هر قسمت جواب سوالات بحث قبل را در اختیار کاربر قرار دهید. فقط در صورت استفاده از این روش توجه داشته باشید که فاصله زمان بارگذاری مطالب طولانی نباشد. چرا که کابران صبر و تحمل زیادی ندارند.
- یک سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی خوب به دانشجو این امکان را می دهد که بتواند محاسبات و شبیه سازی های مورد نظر خود را ارائه دهد.
- در انتهای هر مبحث درسی باید از دانشجو امتحان به عمل آید تا از میزان یادگیری او و درک مطلب اطلاع حاصل شود. البته شاید این مساله توسط موسسه آموزشی در کنار محتوای آموزشی به صورت مجزا انجام دهد تا بهتر بتواند نتایج آن را جمع آوری و تجزیه و تحلیل کند. این موضوع به طور کامل بستگی به فضایی دارد که محتوای شما در آن به اشتراک گذاشته شده است.
- آزمون ها می بایست از هر دو قسمت آموزش طراحی شوند یعنی شامل سوال های مفهومی و حل کردنی باشند.
- جذابیت های رایانه ای ایجاد شده در تولید یک محتوای آموزشی نباید موضوع اصلی درس را تحت الشعاع قرار دهد بلکه باید در اختیار ارائه بهتر آموزش باشد.
- باید در تنظیم مطالب درسی و شیوه ارائه آن ها در هنگام طراحی ساختار آن از روش شناسی و روش های روانشناسی آموزش پیروی کرد تا حداکثر کارایی در به کارگیری قابلیت های رایانه ای روی دهد.
- باید عکس ها،گراف ها، فیلم ها، اسلایدها، شبیه سازی هایی مرتبط با موضوع درس، به منظور افزایش یادگیری مفاهیم نظری یا مثال های مورد بحث گنجانده شود.
- مطالب باید پژوهش محور باشد به این معنی که دانشجو را پس از ارائه مطالب اصلی با کیفیت مناسب برای کسب اطلاعات بیشتر هدایت کند. به این معنی که اطلاعات خواندنی و پرسش هایی مفید و جالبی را به دانشجو متذکر شود تا دانشجو برای یادگیری مطالب بیشتر انگیزه یابد و سپس برای یافتن آنها منابع بیشتری به او معرفی کند تا خود دانشجو مطالب بیشتر را بیابد. بر این اساس محتوای آموزشی بهتر است که به صورت تحت وب ارائه گردد و خود نیز شامل لینک هایی به سایت های مربوطه باشد تا دانشجو منتظر حضور و تدریس استاد برای آموزش کامل درس نباشد و خودش جواب سوالاتش را بیابد.
- بهتر است که شیوه تنظیم مطالب چنان باشد که در هر فصل یک دوره درسی، مطالبی به مقدار متوسط از هر بخش در صفحات اصلی محتوای آموزشی گنجانده شود و مطالعه توضیحات و مثالهای بیشتر آن بخش، با لینک های "توضیح بیشتر" و "مثال های بیشتر" به اختیار دانشجو گذاشته شود. به این ترتیب هر دانشجو با توجه به نقاط ضعف و قوت خود، توضیحات مطلوبش را انتخاب کرده و می خواند.
- بهتر است محتواهای آموزشی بر اساس یکی از استانداردهای بین المللی و ترجیحا SCORM یا AICC باشد.
- در یک محتوای آموزشی باید امکان مرور بین مطالب درسی و انتخاب موضوعی وجود داشته باشد.