واقعیت مجازی فناوریی است که در آن محیطی مجازی در جلوی چشمان کاربر قرار میگیرد و براساس حرکت سر و بدن آن محیط مجازی تعامل برقرار می کند. به عبارت دیگر هنگامی که یک فرد هدست واقعیت مجازی را بر روی سر خود نصب می کند،در جلوی چشمان خود محیطی را مشاهده می کند که براساس تغییر موقعیت بدنش تغییر می کند و ذهن انسان پس از مدتی می پذیرد که در یک محیط واقعی قرار گرفته است.
یک محیط واقعیت مجازی در هدست واقعیت مجازی توسط اپلیکیشن های اختصاصی آن به وجود می آید.برخی از این محیط ها بصورت گرافیک رایانه ای و سه بعدی هستند و برخی دیگر نیز ویدئوها یا تصاویری 360 درجه از محیط های واقعی هستند که از قبل فیلمبرداری شده اند.با این قابلیت فناوری واقعیت مجازی می‌توان این امکان را فراهم کرد تا افراد بتوانند از امکانات و مکان شما به خوبی دیدن کنند.
اغلب محیط‌های واقعیت مجازی در درجه اول،تجربه‌های دیداری می‌باشند که از طریق یک هدست واقعیت مجازی قابل مشاهده و تجربه می‌باشند.برخی از اپلیکیشن ها دارای اطلاعات حسی دیگری مانند تولید صدا هم می‌باشند.محیط‌های شبیه‌سازی شده می‌توانند مانند محیط‌های زندگی واقعی و یا به صورت کاملا متفاوت باشند نظیر آنچه در محیط‌های بازی دیده می شود.
انواع عینک واقعیت مجازی
براساس نوع کارکرد هدست واقعیت مجازی می توان آنها را به دو بخش تقسیم نمود.اول هدست هایی که برای نمایش تصویر از نمایشگرهای اختصاصی درون خود استفاده می کنند و دوم هدست هایی که برای نمایش تصویر از نمایشگر تلفن همراه استفاده می کنند.
با توجه به اینکه تلفن های همراه پرقدرت که قابلیت پردازش و نمایش اپلیکیشن های واقعیت افزوده را داشته باشند در حال حاضر زیاد شده اند لذا هدست هایی که بر این اساس کار می کنند نیز بسیار بیشتر مورد استقبال قرار گرفته اند. در حال حاضر اکثر هدست های واقعیت مجازی در بازارهای جهانی مبتنی بر تلفن های هوشمند هستند و به همین خاطر هم قیمت بسیار پایین تری نسبت به نوع اول هدست ها دارند.
تفاوت واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
یکی از اشتباهات رایج در میان جامعه ایران در خطاب کردن فناوری واقعیت مجازی با عنوان واقعیت افزوده است.
باید گفت که واقعیت افزوده فناوری ای است که در آن تصویر سه بعدی یا اطلاعاتی به صورت متن یا تصویر بر روی تصویر زنده ای که از طریق دوربین موبایل یا تبلت در حال نمایش است نشان داده می شود.البته این فناوری دارای محدودیت هایی است که باعث شده توسعه ی آن به کندی صورت بگیرد و فراگیر نشده باشد.
البته در برخی از اپلیکیشن های واقعیت مجازی با استفاده از دوربین پشتی گوشی همراهی که در هدست قرارگرفته است، تصاویر از محیط ضبط شده و با اطلاعات یا محتوای سه بعدی ادغام می شوند.
چرا واقعیت مجازی برای ما جذاب و هیجان انگیز است؟
در پاسخ به این سؤال می توان گفت که واقعیت مجازی یکی از قدیمی ترین و مهمترین پارادایم های حک شده در ذهن ما را می شکند و آن پارادایم تماشای تصویر متحرک از دریچه ی یک پنجره است.از زمانی که تلویزیون و سینما اختراع شدند و به دسترس مردم رسیدند،همیشه ما فقط می توانستیم به یک صفحه نگاه کنیم و اگر صورتمان را از روبروی آن صفحه برمی گرداندیم اشیا و محیط اطرافمان را مشاهده میکردیم.ولی در فناوری واقعیت مجازی،زمانی که هدست واقعیت مجازی را بر روی سرمان قرار داده ایم،هنگامی که سر خود را حرکت دهیم براساس آن حرکت، تصویر نمایش داده شده نیز تغییر می کند گویی که دقیقاً در آن محیط قرار داریم.
عمده ترین کاربردهای فناوری واقعیت مجازی:
استفاده در صنعت توریسم
استفاده در نمایش مکان های اجاره ای و فروشی
سرگرمی
بهداشت و درمان
فضانوردی
موزه ها
خودرو سازی
آموزش
دادگاه ها
خرید
صنایع نظامی
مدیتیشن و سلامت روانی